ÇOCUKLARDA ZEKÂ NASIL GELİŞİR?

Zekâ, öğrenme kabiliyetidir. Beynin öğrenirken yeni durumlara uyum sağlama ve yeni çözüm yolları bulma becerisidir. Beynin birçok yeteneğinin uyumlu çalışması sonucunda ortaya çıkan bir yetenekler bileşimidir. Farklı bir değişle zekâ, bireyin yeni durumlara, yeni problemlere karşı uyum gösterme yeteneğidir. Her ne kadar zekâ, genetik faktörlere bağlı olduğu inancı olsa da son yıllarda zekânın gelişimini sağlayan ve artıran başka faktörler olduğu bilim adamları tarafından ortaya konuldu ve bu doğrultuda çalışmalar yapıldı. Özellikle vücuttaki diğer kaslar gibi beyin kaslarının da beyin jimnastiği ile geliştiği zekânın da zekâyı geliştiren beynin farklı bölgelerini harekete geçiren ve çalıştıran uygulamalar egzersizler ve sorularla gelişebileceği somut olarak ortaya konmuştur. Başaran Yayınlarından çıkan Zekâyı Geliştirme kitaplarıyla da çocukların zekâlarını geliştirebileceği okul derslerinde akademik başarılarını artırcağını Aliye Bozan Karademirci yüksek lisans tez çalışmasında Başaran Yayınlarının Dikkati Geliştirme, Zekâ Geliştirme, Hafıza Geliştirme kitapları ile öğrenciler üzerinde uygulamalarla öğrencilerde hem dikkatin artığı hem de zekânın geliştiğini ortaya koymuştur. Zekâyı geliştiren faktörlerden doğru ve sağlıklı beslenmenin önemi fazladır. Sıvı tüketiminin yeterli olması ve fiziksel aktiviteler egzersizler zekânın gelişimini olumlu anlamda etkiler.

Çocuklarda Zekâ türleri nelerdir?

Sayısal zekâ: Sebep – sonuç ilişkisi kurabilen, nedenleri çok soran kişilerin sahip olduğu zekâ türüdür. Olaylar arasında bağlantı kurarak organizasyon yetenekleri güçlü ve hesap yapmayı seven bir makinenin nasıl çalıştığını merak eden çocuklarda bu zekâ türü daha fazladır. Bu çocuklar daha çok bilim adamı olurlar ve sayısal derslerdeki branşlar da başarılı olurlar. Deney yapmayı severler sayıları kolay hatırlar ve öğrenirler. Sorun çözmeye meraklıdırlar.

Sözel zekâ: Daha çok dinleyerek öğrenen bu çocuklar duygu ve düşüncelerini sözel ifadelerle aktarırlar. Kelimeleri etkili kullanırlar. Kavram ve kelimeleri iyi kullandıkları için okumayı ve yazmayı daha çok severler. Espri yapmayı hikâye anlatmayı severler. Okumayı sevdikleri için bildikleri kelime sayısı daha fazladır. Kelimeleri düzgün kullanırlar kendilerini doğru ifade ederler. Bazen çok konuşurlar ve konuşma ihtiyacı hissederler.

Görsel zekâ: Görsel zekâsı yüksek çocuklar yaşıtlarına göre daha hayalcidirler. Görüntülerle düşünürler ve öğrenirler. Sanatsal etkinlikleri daha çok severler, boyama, çizgi çizme resim yapmaya çalışma motifler çizme gibi çalışmalar yapmaktan hoşlanırlar. Renklerle düşünürler görsel yönü ve çizim yeteneği gerektiren meslekler yaparlar.

Müzik zekâsı: Melodi, Ritim, nota, ses tonu ve ahenk gibi müziksel unsurlara karşı duyarlıdırlar. Şiir ezberlemeyi ve müzik sözlerini çabuk hatırlarlar ve akılda tutarlar. Müzik eşliğinde daha kolay öğrenirler çalışırken kendi kendilerine mırıldanırlar. Tempo tutma, mırıldanma, eşlik etme ve müzik dinleyerek bir şey yapmaktan hoşlanırlar.

Bedensel zekâ: Bedensel zekâsı yüksek çocuklar daha çok el becerisi gerektiren işler yapmayı severler. Çocuklar duygu ve düşüncelerini ifade ederken daha çok dokunarak ve hareket ederek anlatırlar. Beden dillerini daha çok kullanırlar. Hareket etmeyi, jest ve mimiklerini sürekli kullanmayı ve durdukları yerde konuşurken hareket ederek bir şeyler anlatırlar. Daha çok tamir işlerini yapmada ustadırlar. Meslek olarak el becerisi gerektiren işler seçerler. Heykeltıraşlar, aktörler, tamir işeri gibi.

Sosyal zekâ: sosyal zekâsı yüksek çocuklar kolay iletişim kurarak çevresini anlama çabasındadırlar. Çevresindeki arkadaşlarının duygularını, isteklerini, ihtiyaçlarını anlama, ayırt etme ve karşılaştırma yaparlar. Analiz etme, yorumlama ve değerlendirmeyi kolay yaparlar. Sözlü ve sözsüz iletişim kabiliyetleri yüksektir. Bulundukları ortamda liderlik yaparak çevresini yönlendirirler. İnsanlardaki farklılıkları gözlemleyerek kişilerle nasıl iletişim kuracaklarını iyi bilirler. İnsanları tanıma konusundaki başarıları kişileri görevlendirme konusunda da gösterirler. Bu zekâya sahip öğrenciler arkadaşlarıyla iyi iletişim kurdukları için ekip halinde çalışırlar arkadaşlarıyla ders çalışmayı severler.

İçsel zekâ: Güçlü ve zayıf yönlerini ayırt etme, kendini tanıma, kim olduğunu ve ne yapmak istediğini bilme kapasitesidir. Bir şeyi düşünürken kendi duyguları, ilgisi, ihtiyaçları ve istekleriyle amaçlarını bağdaştırmaya çalışırlar. Kendilerini açık ve net olarak dile getirme ve bağımsız olma, olaylardan ders çıkarmaya yatkındırlar. Bu çocuklar düşünmeye, düşünüp fikir üretmeye teşvik etmek onların başarısını artıracaktır. Olayları iç dünyalarında çözerek karşı tarafı rahatlatma ve doğru düşünmesine fırsat verme ortamı oluştururlar.

Doğal zekâ:  Ekolojik olaylara duyarlıdırlar. Doğa olaylarına çevreye hayvan ve bitkilerle ilgilenmeyi severler. Mevsimler, iklim olayları ile ilgilenirler. Hava tahmin konularına ilgi duyarlar. Toprakla ve hayvanlarla uğraşmayı severler.